Het spektakelstuk ‘Het Gat van Wormer’ is gebaseerd op een ware geschiedenis. In september 1959 werd de rust in Wormer ruw verstoord door de vondst van een eigenaardig gat met een diameter van 60 centimeter op het land van boer Teun Jongert. Eigenlijk waren het twee gaten, want op het land van boer R. Grevers was ook zo’n gat ontstaan, maar hij had het snel gedempt omdat het gat een gevaar opleverde voor zijn koeien. Het gat van Jongert werd groot nieuws en trok zelfs filmploegen uit Amerika. Men dacht aan de inslag van een projectiel, dus verscheen Defensie, onder leiding van majoor J.J. Blommaart van de Explosieven Opruimingsdienst.

Er werd een poging gedaan om met groot materieel het gat verder uit te graven. De majoor was op een diepte van 28 meter wel op iets hards gestoten, maar moest toch opgeven omdat het budget van 2500 gulden na een week op was. Hij zocht de oorzaak in de inslag van een raket, mogelijk een trap van een Russische Spoetnik. Amerika zag wel wat in de mogelijke vondst van een Spoetnik, maar het ministerie van Defensie wilde geen buitenlandse pottenkijkers. Dat betekende het einde van het onderzoek, en daarmee is het raadsel nog steeds niet opgelost.

Op 19 augustus 1975 was er plotseling weer een gat, 600 meter oostelijker. Veehouder Willem Dokter aan de Dorpsstraat wist niet wat hij zag en dekte het af me planken. Weer een satelliet? Enkele Zaankanters hadden op het moment van de inslag een vuurbal boven Wormer gezien. Volgens archeoloog H. Altena van de Universiteit van Amsterdam kwam het door de voormalige waterputten.

Het project

PPG Paletkwartet was al geruime tijd voornemens om iets met ‘Het Gat’ te doen, maar de professionele ondersteuning van Stichting De Kunst uit Alkmaar gaf PPG net het zetje om tot deze grote productie te komen. Bij de De Kunst was er nieuw initiatief, genaamd ‘De Bende van 30’, die zich als doel stelde het culturele geheugen van gemeenten nieuw leven in te blazen. ‘Het Gat van Wormer’paste perfect binnen die doelstelling.

Wat maakte dit spektakelstuk bijzonder?

Het stuk werd gespeeld in september 2009, exact 50 jaar na dato. Het historisch bewustzijn, de éigen geschiedenis van de leefomgeving wordt zo levend gehouden. Alle volwassen inwoners van Wormer hebben een eigen verhaal rond het mysterie van ‘Het Gat van Wormer’. Het thema roept allerlei herinneringen op aan de jaren 50: de dorpse gemeenschap die geconfronteerd werd met de koude oorlog, de internationale betrekkingen, de militairen en de landspolitiek;

Het stuk werd gemaakt met meerdere disciplines:
toneel, zang en muziek.

Research en verloop

Er is onderzoek verricht door middel van het lezen van gemeentearchieven en krantenartikelen. Er zijn interviews met mensen geweest die nauw betrokken waren bij ‘Het Gat’. Al deze mensen waren onverminderd enthousiast om iets te vertellen over dit stukje geschiedenis. Fondsen zijn aangeschreven en hebben hun financiële bijdrage toegezegd. Buurtbewoners zijn geïnformeerd en hebben hun ideeën en eigen verhalen aangeleverd.

Regisseur Richard Kok heeft het verhaal aan elkaar gesmeed, in eerste instantie met een schrijfster samen, maar later alleen.

Achter de schermen

Het weiland waarop werd gespeeld is eigendom van de gemeente Wormer en is gepacht door de fam. Praag uit Jisp. Het PPG Paletkwartet stelde het zeer op prijs gesteld dat zij hun land ter beschikking stelden. De buurt leverde een bijdrage aan het geheel door te helpen met decor en techniek, af en toe hun privacy af te staan en mee te denken. Een aantal vrijwilligers hielp met decor en techniek.